«Табиғи алкалоидтарды және олардың синтетикалық аналогтарын берілген бір әрекет түрінің нысандарына таргетті түрлендіру» (2024-2026 гг.) ЖТН AP23484420

Жобаның атауы ЖТН нөмірімен

«Табиғи алкалоидтарды және олардың синтетикалық аналогтарын берілген бір әрекет түрінің нысандарына таргетті түрлендіру» (2024-2026 гг.) ЖТН AP23484420

Өзектілігі/Қысқаша сипаттамасы

Табиғи алкалоидтар және олардың синтетикалық аналогтары әртүрлі фармакологиялық қасиетке ие биологиялық белсенді қосылыстардың бірегей көзі болып табылады. Дегенмен, олардың терапевтік тиімділігін арттыру және жанама әсерлерді азайту үшін белгілі бір әрекет түріне қол жеткізу үшін мақсатты модификация жиі қажет. Олардың емдік тиімділігін арттыру және жанама әсерлерді азайту үшін әрекеттің белгілі бір түріне қол жеткізуге бағытталған таргетті модификация жиі талап етіледі. Алкалоидтардың жасушадағы әртүрлі нысандармен әрекеттесу қабілеті модефикациялар және мақсатты әсермен препараттарды жасау үшін бірегей мүмкіндіктер жасайды. Сонымен бірге, олардың синтетикалық аналогтары зерттеушілерге құрылымдық оңтайландыру және қажетті фармакологиялық қасиеттері бар қосылыстар жасау мүмкіндігін береді. Бұл биожетімділігі, селективтілігі және тұрақтылығы жақсартылған препараттарды әзірлеуге жол ашады. Бұл жағдайда таргетті модификация олардың нақты биологиялық нысандарға әсерін күшейту немесе азайту мақсатында алкалоидтардың құрылымын өзгертуді қамтиды.

Мақсаты (өтінім бойынша)

Биологиялық белсенді заттарды мақсатты іздеуде табиғи алкалоидтарды және олардың синтетикалық аналогтарын өзгерту арқылы белгілі бір әсер ету түрінің (жергілікті анестезиялаушы, миелоынталандырушы, өсімдіктердің өсуін ынталандырушы) агенттерін алуда заманауи теориялық және эксперименттік әдістерді қолдану, және олардың биологиялық белсенділігіне функционалдық топтардың әсер етуінің кейбір заңдылықтарын анықтау.

Кұтілетін нәтижелер

1) Құрылымы расталған және егжей-тегжейлі физикалық және химиялық қасиеттерімен сипатталынған, биологиялық белсенділікке сыналған табиғи алкалоидтардың және олардың синтетикалық аналогтарының жаңа модификацияланған туындылары;

2) Оңтайлы таңдалған немесе әзірленген, әсіресе жасыл химия принциптеріне негізделген табиғи алкалоидтардың туындыларын және олардың синтетикалық аналогтарын синтездеу әдісі;

3) «Табиғи алкалоидтар туындыларының және олардың синтетикалық аналогтарының құрылымы – биологиялық белсенділік» корреляциясын орнату, миелоынталандырушы, жергілікті анестезиялаушы, өсуді реттейтін белсенділікке және қан параметрлерінің өзгеруіне кейбір фармакологиялық топтардың алмастыру әсерін анықтау;

4) Кейінгі ауқымды биологиялық сынақтар үшін кандидат қосылыстарды таңдау.

Идентификаторлары (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, бар болса) және сәйкес профильдерге сілтемелері бар зерттеу тобы мүшелерінің толық аты-жөндерінің тізімі

№

р/н

Аты-жөні, білімі, дәрежесі, ғылыми атағы

Негізгі жұмыс орны, лауазымы

Хирш индекcі, ResearcherID, ORCID, ScopusAuthor ID

Жобадағы немесе бағдарламадағы рөлі

1.

Тен Асель Юрьевна

химия ғылымдарының кандидаты (PhD), доцент

“Ә.Б. Бектұров атындағы Химия ғылымдары институты” АҚ, жетекші ғылыми қызметкер

h-index: 3,

ResearcherID: AHD-4198-2022,

ORCID 0000-0002-9607-050X,

Scopus Author ID: 56306582600

Жаобның ғылыми жетекшісі

2.

Ю Валентина Константиновна

химия ғылымдарының докторы, профессор

“Ә.Б. Бектұров атындағы Химия ғылымдары институты” АҚ, бас ғылыми қызметкер, синтетикалық және табиғи дәрілік заттар химиясы зертханасының меңгерушісі

h-index: 7,

ResearcherID: ABF-3560-2021,

ORCID 0000-0001-6508-707X

Scopus Author ID: 8841069300

Жоба орындаушы

3.

Жарқынбек Толғанай Еркінқызы

техника және технология магистрі

“Ә.Б. Бектұров атындағы Химия ғылымдары институты” АҚ, кіші ғылыми қызметкер

h-index: 2,

ResearcherID: GON-8241-2022,

ORCID 0000-0001-8884-5646,

Scopus Author ID: 57449317800

Жоба орындаушы

4.

Жумакова Сымбат Сериковна

PhD

“Ә.Б. Бектұров атындағы Химия ғылымдары институты” АҚ, ғылыми қызметкер

h-index: 2,

ResearcherID: AGP-1399-2022,

ORCID 0000-0002-4129-6931,

Scopus Author ID: 57193868170

Жоба орындаушы

5.

Зазыбин Алексей Георгиевич

PhD, профессор

«Қазақстан-Британ техникалық университеті» АҚ, профессор

h-index: 9,

ResearcherID: ABF-3560-2021,

ORCID 0000-0002-6244-9327

Scopus Author ID: 6507879153

Жоба орындаушы

6.

Сейлханов Тулеген Муратович

химия ғылымдарының кандидаты (PhD), профессор

“Ualkihanov University”, ЯМР спектроскопиясының инженерлік бейіні зертханасының меңгерушісі

h-index: 11,

ResearcherID: O-6399-2017,

ORCID 0000-0003-0079-4755,

Scopus Author ID: 55802144200

Жоба орындаушы

7.

Тұрсынова Бағила Ғалымжанқызы

бакалавр дәрежесі

“Ә.Б. Бектұров атындағы Химия ғылымдары институты” АҚ, инженер

h-index: 0,

ORCID 0000-0003-0229-0286

Жоба орындаушы

8.

Губенко Максим Андреевич

Химия магистрі

«Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Қостанай өңірлік университеті» КЕАҚ, аға оқытушы

h-index: 1,

ResearcherID: JNS-2612-2023,

ORCID 0000-0002-4035-3500,

Scopus Author ID: 57385305900

Жоба орындаушы